حساسیت دندان که همان حساسیت شدید عاج دندان نیز گفته می‌شود، زمانی ایجاد می‌شود که عاج دندان که بخش حساس دندان است، به دلایل مختلفی از جمله از بین رفتن مینای دندان یا تحلیل لثه، در معرض تحریکات خارجی قرار می‌گیرد. این نوع حساسیت معمولاً به صورت درد شدید هنگام مصرف غذاها و نوشیدنی‌های داغ، سرد، شیرین یا حتی در اثر تنفس هوای سرد خود را نشان می‌دهد. در موارد حساسیت عاج دندان، بیمار معمولاً قادر است محل درد را دقیقاً مشخص کند و تشخیص دهد که کدام دندان درد می‌کند. با این حال، در برخی موارد دیگر، ممکن است فرد نتواند دقیقاً نقطه درد را در دندان خود شناسایی کند.
علائم و علل حساسیت عاج دندان و نحوه پیشگیری از آن
حساسیت عاج دندان یکی از مشکلات شایع دندانی است که معمولاً با تغییرات دما یا تحریکات مکانیکی و شیمیایی در دهان بروز می‌کند. از علائم رایج این مشکل می‌توان به درد ناشی از تماس با هوای سرد، خوردن غذاهای داغ یا سرد و یا مسواک زدن اشاره کرد. به عنوان نمونه، زمانی که مسواک یا ناخن بر روی دندان کشیده می‌شود و درد ایجاد می‌شود، از نشانه‌های حساسیت عاجی هستند.
علاوه بر تحریکات حرارتی و مکانیکی، تحریکات شیمیایی مانند مصرف مواد شیرین و ترش نیز می‌توانند باعث بروز درد در دندان شوند. حساسیت عاجی می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما بیشتر در افراد بین 20 تا 50 سال مشاهده می‌شود. به‌طور کلی، حدود 40 درصد از بزرگسالان با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند.
این نوع حساسیت زمانی رخ می‌دهد که عاج دندان در معرض محیط دهان قرار می‌گیرد، به عبارت دیگر، وقتی مینای دندان از بین می‌رود و عاج دندان در معرض تحریکات قرار می‌گیرد. از جمله دلایل اصلی بروز حساسیت عاجی، مسائل آناتومیک و ژنتیکی است. علاوه بر این، عوامل دیگری همچون سایش دندان‌ها به علت افزایش سن، استفاده از مسواک‌های زبر، خمیر دندان‌های ساینده و حتی مصرف مواد شیمیایی، می‌توانند باعث تخریب مینای دندان و ایجاد حساسیت شوند.
روش‌های درمان حساسیت عاج دندان و راه‌های پیشگیری از آن
برای درمان دردهای ناشی از حساسیت عاج دندان، اولین قدم شناسایی و رفع عامل ایجاد کننده این مشکل است. دندانپزشک ابتدا با گرفتن تاریخچه پزشکی از بیمار، علت دقیق حساسیت را تشخیص می‌دهد. یکی از علل شایع بروز این حساسیت، مسواک زدن نادرست به ویژه در افرادی است که دچار وسواس هستند. استفاده از مسواک‌های زبر و فشار بیش از حد به دندان‌ها نیز از دیگر دلایل مهم این مشکل است. برای درمان این وضعیت، ابتدا باید روش صحیح مسواک زدن به بیماران آموزش داده شود تا از وارد آوردن فشار زیاد به دندان‌ها جلوگیری کنند. همچنین توصیه می‌شود که از خمیر دندان‌های ساینده استفاده نشود، زیرا این مواد می‌توانند مینای دندان را آسیب رسانده و حساسیت را تشدید کنند.
علل ایجاد حساسیت دندانی و عواملی که باید مراقب آن‌ها بود
حساسیت دندانی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
یکی از دلایل رایج حساسیت دندان، تحلیل رفتن لثه‌ها است. این مشکل معمولاً در افرادی که به بیماری‌های لثه‌ای یا پریودنتال مبتلا هستند، دیده می‌شود. استفاده از مسواک‌های سخت یا مسواک زدن نادرست نیز می‌تواند منجر به ساییدگی مینای دندان و آسیب به عاج دندان شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود که از مسواک‌های نرم استفاده کرده و فشار کمتری هنگام مسواک زدن وارد کنید.
افرادی که به طور ناخودآگاه دندان‌های خود را روی هم فشار می‌دهند یا دندان قروچه می‌کنند، ممکن است دچار ساییدگی مینای دندان و در نهایت حساسیت دندانی شوند. همچنین، ترک خوردن یا شکستگی دندان می‌تواند باعث تجمع باکتری‌ها و ایجاد التهاب در پالپ دندان شود که در نهایت به عفونت و آبسه منجر می‌شود.
استفاده از محصولات سفیدکننده دندان نیز ممکن است حساسیت ایجاد کند، زیرا این محصولات حاوی مواد شیمیایی هستند که می‌توانند به مینای دندان آسیب برسانند. همچنین، مصرف غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی مانند مرکبات و نوشابه‌ها می‌تواند موجب ساییدگی مینای دندان شود.
عوامل دیگری که می‌توانند موجب بروز حساسیت دندانی شوند شامل روت پلنینگ، جرم‌گیری، ترمیم‌های دندانی و روکش کردن دندان‌ها هستند. علاوه بر این، در صورت پوسیدگی دندان و انجام پرکردن دندان، ممکن است حساسیت به وجود آید که معمولاً بعد از چند هفته رفع می‌شود.
روش‌های مؤثر برای پیشگیری از حساسیت عاج دندان و حفظ سلامت دندان‌ها
برای جلوگیری از بروز حساسیت عاج دندان، رعایت نکات ساده اما مؤثر می‌تواند به طور چشمگیری از مشکلات دندانی جلوگیری کند. در ادامه به چندین روش پیشگیرانه اشاره می‌کنیم:
حفظ بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن منظم با خمیر دندان‌های حاوی فلوراید یا مخصوص دندان‌های حساس، استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه‌های ملایم می‌تواند از بروز بیماری‌های لثه و مشکلات دندانی جلوگیری کند که در نهایت به حساسیت عاج دندان منجر می‌شود.
مسواک زدن صحیح: برای جلوگیری از آسیب به دندان‌ها و لثه‌ها، باید از مسواک نرم و حرکات دایره‌ای کوچک هنگام مسواک زدن استفاده کنید. همچنین تعویض مسواک هر 2 تا 3 ماه یا به محض سایش، ضروری است. بهتر است دندان‌های خود را حداقل دو بار در روز، به ویژه قبل از خواب، مسواک بزنید.
عدم مسواک زدن بلافاصله پس از غذا خوردن: برخی غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند مینای دندان را نرم کنند. بنابراین بهتر است حداقل یک ساعت پس از خوردن غذا یا نوشیدنی‌های اسیدی، دندان‌ها را مسواک بزنید تا از آسیب به مینای دندان جلوگیری شود.
اجتناب از محصولات شیمیایی مضر: برخی محصولات دندانپزشکی حاوی مواد ساینده هستند که می‌توانند به دندان‌ها و لثه‌ها آسیب بزنند. پیش از استفاده از هر نوع خمیر دندان یا سفیدکننده، مواد تشکیل‌دهنده آن را بررسی کرده و در صورت نیاز، با دندانپزشک مشورت کنید.
محدود کردن مصرف برخی غذاها و نوشیدنی‌ها: نوشیدنی‌های گازدار، آب‌میوه‌های اسیدی، شیرینی‌ها و الکل می‌توانند مینای دندان را تخریب کنند. بنابراین، بهتر است این مواد را به طور محدود مصرف کنید و آن‌ها را در کنار وعده‌های غذایی مصرف کنید.
مراجعه منظم به دندانپزشک: ویزیت منظم دندانپزشک برای بررسی وضعیت دندان‌ها و جلوگیری از مشکلات احتمالی ضروری است. در صورت دندان‌قروچه، دندانپزشک ممکن است استفاده از محافظ شبانه (نایت گارد) را توصیه کند تا از آسیب به دندان‌ها جلوگیری شود.
با رعایت این نکات، می‌توانید از بروز حساسیت عاج دندان جلوگیری کرده و دندان‌های سالم و بدون درد داشته باشید.
سخن پایانی
حساسیت دندانی یک مشکل رایج است که می‌تواند تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد. با رعایت نکات پیشگیرانه و توجه به بهداشت دهان و دندان، می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد. اگر به هر دلیلی دچار حساسیت دندانی شده‌اید و به دنبال درمان مناسب هستید، کلینیک دندانپزشکی لبخند با بهره‌گیری از متخصصان مجرب و استفاده از تجهیزات پیشرفته، آماده ارائه خدمات درمانی برای رفع حساسیت دندانی شما می‌باشد. تیم ما با ارائه مشاوره دقیق و درمان‌های موثر، به شما کمک خواهد کرد تا دوباره از لبخندی سالم و بدون درد لذت ببرید.
